Việc bị mụn sẽ khiến cho bạn cảm thấy khó chịu, đồng thời mất đi sự tự tin khi đối mặt với mọi người. Thậm chí một số di chứng sau mụn còn khiến bạn bị sẹo và rất khó lành. Việc tìm hiểu các nguyên nhân gây ra mụn để phòng tránh là hết sức cần thiết. Bạn cần phải có một chế độ sinh hoạt lành mạnh, hạn chế tiếp xúc môi trường độc hại và sử dụng thêm các thực phẩm chức năng hỗ trợ. Cùng xem qua bài viết sau để hiểu rõ hơn về các nguyên nhân gây mụn trên cơ thể và cách phòng ngừa nhé.
Mụn là gì?
Mụn là một vấn đề da phổ biến gặp ở cả nam và nữ, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Mụn xuất hiện khi tuyến bã nhờn trong da bị tắc nghẽn, gây ra vi khuẩn tích tụ và kích ứng da.
Da có một số tuyến bã nhờn, được gọi là tuyến dầu hay tuyến bã nhờn (sebaceous glands), sản xuất dầu tự nhiên để giữ cho da ẩm và mềm mại. Khi tuyến dầu tạo ra quá nhiều dầu hoặc khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn, dầu và tế bào chết có thể không thoát ra khỏi da một cách bình thường. Khi vi khuẩn Propionibacterium acnes thường sống trên da, tiếp xúc với tế bào chết bị tắc nghẽn, chúng gây viêm nhiễm và tạo thành mụn.
Mụn có thể xuất hiện dưới dạng những vết đỏ nhỏ, mụn trắng đầu đen hoặc mụn mủ. Chúng thường xuất hiện trên khuôn mặt, cổ, vai và lưng, nơi có nhiều tuyến bã nhờn hơn. Mụn có thể gây khó chịu, sưng, đau và để lại vết thâm sau khi chúng biến mất.
Nguyên nhân gây ra mụn có thể bao gồm thay đổi hormon, di truyền, sử dụng sản phẩm chăm sóc da không phù hợp, bị stress hoặc tiếp xúc với chất bẩn.
Để điều trị mụn, có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc da như rửa mặt đều đặn, sử dụng sản phẩm làm sạch da và kem trị mụn. Trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể cần tư vấn và điều trị từ bác sĩ da liễu để kiểm tra và đề xuất các phương pháp điều trị thích hợp như thuốc trị mụn hoặc liệu pháp.
Các loại mụn thường gặp
- Mụn trứng cá: Mụn trứng cá có hai dạng, bao gồm mụn đầu đen (blackheads) và mụn đầu trắng (whiteheads). Mụn đầu đen xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn và mở ra bề mặt da, khi dầu và tế bào chết bị oxi hóa. Mụn đầu trắng xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn, nhưng không mở ra bề mặt da, tạo thành mụn nhỏ màu trắng.
- Mụn viêm: Mụn viêm bao gồm mụn mủ và mụn đỏ sưng. Mụn mủ là những nốt mụn có mủ ở trung tâm và da xung quanh có màu đỏ. Mụn đỏ xuất hiện như những nốt đỏ nhỏ trên da, không có mủ.
- Mụn bọc: Mụn bọc là một dạng nặng của mụn viêm, thường làm hình thành những mụn lớn, đỏ sưng và có mủ. Mụn bọc có thể gây đau và sưng rất nhiều, và thường để lại sẹo sau khi chúng lành.
- Mụn lưng: Mụn lưng là mụn xuất hiện trên lưng, vai và vùng sau cổ. Đặc điểm của mụn lưng giống như các loại mụn khác, bao gồm mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn mủ và mụn viêm.
Vì sao bạn nên tìm hiểu nguyên nhân gây ra mụn cơ thể?
Tìm hiểu nguyên nhân gây ra mụn cơ thể là quan trọng vì nó giúp bạn hiểu rõ về cách phòng ngừa và điều trị mụn một cách hiệu quả. Dưới đây là một số lý do bạn nên tìm hiểu nguyên nhân gây ra mụn cơ thể:
- Phòng ngừa mụn: Hiểu rõ nguyên nhân gây mụn cơ thể giúp bạn nhận ra các yếu tố mà bạn có thể kiểm soát để tránh mụn xuất hiện. Ví dụ, nếu bạn biết rằng stress có thể gây mụn, bạn có thể tìm các biện pháp giảm stress như tập thể dục, yoga hoặc kỹ thuật thư giãn để giảm nguy cơ mụn.
- Điều trị hiệu quả: Nguyên nhân gây mụn cơ thể có thể giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Mỗi nguyên nhân có thể yêu cầu một phương pháp điều trị khác nhau. Ví dụ, nếu mụn cơ thể xuất hiện do tác động vật lý như áp lực hoặc ma sát, bạn có thể cần thay đổi thói quen hoặc trang phục để giảm kích ứng da.
- Biết cách chăm sóc da đúng cách: Mụn có thể ảnh hưởng đến sự tự tin và tâm trạng của bạn. Hiểu rõ nguyên nhân gây mụn giúp bạn cảm thấy tự tin hơn khi đối phó với tình trạng này. Bạn có thể có những phương pháp chăm sóc da đúng cách và điều chỉnh lối sống để giảm nguy cơ mụn.
- Tránh thói quen xấu: Tìm hiểu nguyên nhân gây mụn cơ thể cũng giúp bạn tránh những thói quen hoặc tác động có thể làm tăng nguy cơ mụn. Ví dụ, nếu bạn biết rằng sử dụng một loại thực phẩm gây kích ứng da và mụn, bạn có thể tránh sử dụng nó.
Các nguyên nhân chính gây ra mụn
Bị mụn do yếu tố môi trường
Nước rửa mặt không sạch
Nước rửa không sạch hoặc không phù hợp có thể là một nguyên nhân gây mụn. Dưới đây là lý do mà nguồn nước rửa không sạch có thể khiến da bị mụn:
- Chứa các chất gây kích ứng: Nhiều loại nước rửa mặt chứa hóa chất có thể gây kích ứng và làm tổn thương da. Các chất như cồn, xà phòng kiềm, hương liệu nhân tạo, chất bảo quản hoặc hợp chất phụ gia có thể làm khô da, gây kích ứng và làm tăng nguy cơ mụn.
- Gây mất cân bằng độ pH: Da có một môi trường tự nhiên có độ pH khoảng 5,5. Nước rửa không sạch có thể gây mất cân bằng độ pH của da, khiến nó trở nên quá axit hoặc kiềm, gây kích ứng và làm tăng nguy cơ mụn.
- Mất độ ẩm: Nước không sạch có thể làm mất độ ẩm tự nhiên của da. Khi da bị mất độ ẩm, nó có thể tăng cường sự sản xuất dầu nhờn để bù đắp, dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và mụn.
- Chưa nhiều chất làm cứng: Nước có thể được xử lý với các chất làm cứng như canxi cacbonat hoặc magiê cacbonat để giảm sự mòn của ống nước. Tuy nhiên, các chất làm cứng này có thể gây kích ứng và làm khô da, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn phát triển.
Đối mặt với ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí có thể là một nguyên nhân gây mụn trên da. Dưới đây là một số cách ô nhiễm không khí có thể góp phần vào tình trạng mụn:
- Chất ô nhiễm: Không khí ô nhiễm chứa các chất gây kích ứng như bụi, khói, hóa chất, khí thải từ xe cộ, nhà máy, và các nguồn ô nhiễm khác. Khi da tiếp xúc với các chất này, chúng có thể tắc nghẽn lỗ chân lông và gây viêm nhiễm, làm tăng nguy cơ mụn.
- Tác động của các hạt mịn: Ô nhiễm không khí có thể chứa các hạt mịn như PM2.5. Những hạt này có kích thước nhỏ và có thể thâm nhập sâu vào lỗ chân lông, gây tắc nghẽn và kích ứng da, làm tăng nguy cơ mụn.
- Ô nhiễm không khí: Ô nhiễm không khí có thể làm mất độ ẩm của da và làm mất cân bằng dầu da. Khi da khô và thiếu độ ẩm, nó có thể kích thích tuyến dầu sản xuất quá mức, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và mụn.
- Khí thải giao thông: Khí thải từ xe cộ chứa các chất gây kích ứng và các hợp chất hữu cơ có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn. Đặc biệt, khi bạn tiếp xúc với ô nhiễm không khí từ giao thông thường xuyên, nguy cơ mụn có thể tăng.
Bị mụn do nội tiết tố thay đổi
Thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là hormone sinh dục như estrogen ở phụ nữ và testosterone ở nam giới, là nguyên nhân chính gây mụn. Đây là một vấn đề phổ biến mà hầu hết mọi người đều gặp phải.
Mụn thường xuất hiện rõ rệt trong giai đoạn dậy thì khi cả nam và nữ đều bắt đầu có những vết mụn như trứng cá, đầu đen, mụn bọc, và mụn mủ trên da. Lý do chính là do lượng hormone giới tính tăng cao trong thời gian này, làm cho tuyến dầu tiết ra nhiều hơn cần thiết, dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn.
Ngoài giai đoạn dậy thì, phụ nữ có thể thấy sự thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai hoặc trong khoảng tuổi 41-45. Do đó, một trong những dấu hiệu nhận biết thời điểm này là mụn xuất hiện nhiều hơn trên mặt, đôi khi còn có những nốt mụn sưng to ở lưng, mông hoặc vùng kín.
Bị mụn do thói quen sinh hoạt
Sờ tay bẩn lên mặt
Bị mụn do sờ tay bẩn lên mặt là một nguyên nhân khá phổ biến. Khi chúng ta chạm tay vào mặt mà tay chưa được làm sạch, vi khuẩn, bụi bẩn và dầu tự nhiên trên tay có thể lây lan lên da mặt. Điều này có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông, viêm nhiễm và cuối cùng là mụn trên da.
Vi khuẩn từ tay không chỉ gây viêm nhiễm mà còn có thể kích thích tuyến dầu sản xuất quá mức, dẫn đến tăng nguy cơ mụn. Hơn nữa, việc chà xát hoặc xới mụn bằng tay không đúng cách cũng có thể làm tổn thương da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây mụn nặng hơn.
Để tránh mụn do sờ tay bẩn lên mặt, bạn có thể tuân thủ các biện pháp sau:
- Rửa tay thường xuyên: Luôn luôn làm sạch tay bằng xà phòng và nước ấm trước khi tiếp xúc với khuôn mặt. Đảm bảo rửa sạch cả lòng bàn tay, ngón tay và vùng xung quanh móng tay.
- Tránh chạm tay vào mặt: Cố gắng không sờ tay lên mặt một cách thường xuyên, đặc biệt là khi tay không được làm sạch. Điều này giúp ngăn ngừa vi khuẩn và bụi bẩn từ tay lây lan lên da.
- Sử dụng khăn sạch: Sử dụng khăn mềm và sạch để lau mặt, và hạn chế sử dụng khăn chung với người khác để tránh vi khuẩn lây lan.
- Tránh nặn mụn bằng tay: Không nên tự nặn mụn bằng tay, vì việc này có thể làm tổn thương da và gây nhiễm trùng. Nếu bạn có mụn, hãy sử dụng sản phẩm chăm sóc da hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia da liễu.
Uống không đủ nước
Lượng nước tiêu thụ hàng ngày có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe chung và cũng có thể ảnh hưởng đến tình trạng da, bao gồm cả mụn. Tuy nhiên, không uống đủ nước không phải là nguyên nhân trực tiếp gây mụn. Mụn thường do nhiều yếu tố kết hợp như dầu nhờn, tắc nghẽn lỗ chân lông, vi khuẩn và viêm nhiễm.
Uống đủ nước giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho da và hỗ trợ quá trình thải độc. Nếu cơ thể không được cung cấp đủ nước, da có thể trở nên khô, thiếu sức sống và dễ bị tổn thương. Trong trường hợp da khô và thiếu độ ẩm, lỗ chân lông có thể tắc nghẽn dễ dàng hơn và gây ra vấn đề về mụn.
Ăn các thực phẩm nhiều đường, cay, nhiều dầu mỡ
Ăn các thực phẩm chứa nhiều đường, gia vị cay và có nhiều dầu mỡ có thể là một trong những nguyên nhân gây mụn. Mặc dù không phải ai cũng bị mụn do ảnh hưởng của chế độ ăn, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa một số thực phẩm và sự xuất hiện của mụn trên da.
Các thực phẩm có nhiều đường có thể gây ra tăng đường huyết và làm tăng mức đáp ứng của tuyến dầu trong da. Điều này dẫn đến tăng sự tiết dầu, tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn. Thêm vào đó, một số nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa đường và viêm nhiễm trong da, tạo điều kiện thuận lợi cho mụn phát triển.
Các món ăn cay có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể và kích thích sự sản xuất dầu trong da. Điều này có thể làm tăng nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn.
Các loại thực phẩm giàu dầu mỡ, như thức ăn chiên, nướng và các món ăn nhanh, cũng có thể gây tăng mức đáp ứng của tuyến dầu trong da. Việc tiêu thụ quá nhiều dầu mỡ có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây viêm nhiễm và mụn.
Không rửa sạch mặt sau khi trang điểm
Không rửa sạch mặt sau khi trang điểm là một trong những nguyên nhân gây mụn phổ biến. Khi chúng ta sử dụng sản phẩm trang điểm như kem nền, phấn, son môi và mascara, các hạt màu, dầu và tạp chất có thể bám vào da.
Nếu không làm sạch mặt kỹ sau khi trang điểm, các tạp chất này có thể tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn. Bên cạnh đó, mỹ phẩm còn lại trên da cũng có thể làm tăng sự sản xuất dầu tự nhiên và vi khuẩn, gây tình trạng viêm nhiễm và mụn.
Để tránh mụn do không rửa sạch mặt sau khi trang điểm, hãy tuân thủ các bước sau:
- Sử dụng sản phẩm làm sạch phù hợp: Chọn một loại sản phẩm làm sạch da phù hợp với loại da của bạn. Sản phẩm này giúp loại bỏ hoàn toàn mỹ phẩm và tạp chất trên da mặt.
- Rửa mặt kỹ sau khi trang điểm: Sau khi sử dụng mỹ phẩm, hãy dùng nước ấm và sản phẩm làm sạch để rửa sạch mặt. Massage nhẹ nhàng và tập trung vào vùng da có trang điểm nhiều nhất như mắt, môi và má.
- Sử dụng bông tẩy trang hoặc khăn mềm: Sử dụng bông tẩy trang hoặc khăn mềm để loại bỏ mỹ phẩm khỏi da. Đảm bảo vệ sinh và thay đổi bông tẩy trang hoặc khăn thường xuyên để tránh tái tạo vi khuẩn lên da.
- Dùng nước hoa hồng hoặc toner: Sau khi rửa mặt, sử dụng nước hoa hồng hoặc toner để làm sạch sâu và cân bằng độ pH của da.
Thức khuya nhiều
Thói quen thức khuya nhiều có thể là một trong những nguyên nhân gây mụn. Khi chúng ta thức khuya, cơ thể không được đủ giấc ngủ và quá trình tái tạo da không diễn ra một cách hiệu quả.
Khi không có giấc ngủ đủ, cơ thể sẽ tăng sản xuất cortisol, một hormone căng thẳng, và giảm sản xuất hormone tự nhiên để duy trì sự cân bằng. Điều này có thể gây mất cân bằng nội tiết tố, làm tăng tiết dầu trong da và tăng nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông. Kết quả là, da trở nên dầu nhờn và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn gây mụn.
Thức khuya nhiều cũng có thể dẫn đến cảm giác mệt mỏi và căng thẳng, gây ra sự suy giảm của hệ miễn dịch và làm giảm khả năng da tự chống vi khuẩn và viêm nhiễm.
Thường xuyên bị Stress
Thường xuyên bị stress có thể là một trong những nguyên nhân gây mụn trên da. Khi chúng ta trải qua tình trạng căng thẳng và áp lực tâm lý, cơ thể sẽ tiết ra hormone cortisol, còn được gọi là “hormone căng thẳng”. Sự tăng cortisol trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến hormone, gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố.
Một lượng lớn cortisol trong cơ thể có thể kích thích tuyến dầu tiết dầu nhiều hơn. Điều này làm tăng khả năng tắc nghẽn lỗ chân lông và tăng nguy cơ mụn trên da. Ngoài ra, stress còn có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, làm cho da khó chống lại vi khuẩn gây viêm nhiễm.
Ngoài ra, khi bị stress, một số người có xu hướng ăn nhiều thức ăn có đường và béo, bỏ qua việc chăm sóc da đúng cách. Điều này có thể càng làm tăng nguy cơ mụn.
Các giải pháp điều trị mụn cơ thể hiệu quả
Giữ thói quen sinh hoạt tốt
- Vệ sinh cơ thể hàng ngày: Tắm hàng ngày và rửa sạch toàn bộ cơ thể để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và tạp chất trên da. Sử dụng sản phẩm tắm phù hợp với loại da của bạn và tránh sử dụng quá nhiều xà phòng, vì điều này có thể làm khô da.
- Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Chọn sản phẩm chăm sóc da dạng gel hoặc lotion nhẹ, không chứa dầu và không gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Đối với vùng da dễ bị mụn, có thể sử dụng các sản phẩm chứa acid salicylic hoặc benzoyl peroxide để giúp làm sạch da và kiểm soát mụn.
- Hạn chế tiếp xúc với chất gây kích ứng: Tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng như hóa chất, dầu mỡ và sản phẩm làm đầy có thể tắc nghẽn lỗ chân lông. Đặc biệt, tránh tiếp xúc với các loại dầu mỡ trong mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da.
- Giữ sạch quần áo và giường ngủ: Thay quần áo sạch và giữ chăn ga, gối mềm mại và sạch sẽ. Rửa giường thường xuyên để loại bỏ vi khuẩn và tạp chất có thể làm tăng nguy cơ mụn.
Sử dụng thực phẩm chức năng
Sử dụng thực phẩm chức năng có thể là một phương pháp hỗ trợ điều trị mụn bằng cách cung cấp dưỡng chất và bảo vệ da. Dưới đây là một số loại thực phẩm chức năng mà bạn có thể tham khảo:
- Thực phẩm giàu vitamin A: Vitamin A có tác dụng làm giảm sự sản xuất dầu trên da và hỗ trợ quá trình phục hồi da. Các nguồn giàu vitamin A bao gồm cà rốt, bí đỏ, cải xoăn, và gan động vật.
- Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ da khỏi sự tổn thương do các gốc tự do. Các nguồn giàu chất chống oxy hóa bao gồm các loại trái cây tươi, như dứa, kiwi, quả mọng, và rau xanh như bắp cải và rau diếp.
- Omega-3: Chất béo omega-3 có tác dụng chống viêm và giúp làm dịu tình trạng da mụn viêm. Các nguồn giàu omega-3 bao gồm cá hồi, cá mackerel, hạt chia và hạt lanh.
- Quercetin: Quercetin là một loại flavonoid có tác dụng chống viêm và kháng vi khuẩn. Các nguồn giàu quercetin bao gồm hành tây, dứa, táo, và nho đen.
- Kẽm: Kẽm là một khoáng chất quan trọng cho quá trình phục hồi da và kiểm soát sản xuất dầu trên da. Các nguồn giàu kẽm bao gồm hạt hướng dương, hạt bí ngô, thịt gia cầm và hải sản.
Có thể bạn quan tâm: Lý do thực phẩm chức năng được nhiều người dùng
Các câu hỏi thường gặp
Sử dụng thực phẩm chức năng có thể là một phương pháp hỗ trợ điều trị mụn. Thực phẩm chức năng có thể cung cấp dưỡng chất quan trọng cho da và có khả năng bảo vệ da khỏi các tác nhân gây tổn thương. Các thành phần như vitamin A, chất chống oxy hóa, omega-3 và kẽm có thể có lợi cho da.
Nguyên nhân gây mụn có thể bao gồm nhiều yếu tố như tăng sản xuất dầu trên da, tắc nghẽn lỗ chân lông, vi khuẩn, viêm nhiễm da, sự thay đổi hormone, sử dụng mỹ phẩm không phù hợp, stress và di truyền.
Stress có thể ảnh hưởng đến cân bằng hormone trong cơ thể, gây sự tăng cortisol – hormone căng thẳng. Sự tăng cortisol có thể kích thích tuyến dầu sản xuất nhiều dầu hơn, làm tắc nghẽn lỗ chân lông và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây viêm nhiễm da. Ngoài ra, stress cũng làm suy giảm hệ miễn dịch, làm da khó chống lại vi khuẩn và gây ra tình trạng mụn.
Lời kết
Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã hiểu thêm về các nguyên nhân gây ra mụn rồi phải không nào. Chủ yếu là do thói quen sinh hoạt không tốt cũng như thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm. Ngoài ra, bạn cũng nên vệ sinh da đúng cách và tăng cường thêm các loại thực phẩm chức năng tốt cho da nhé.