9 loại thực phẩm bảo vệ gan hiệu quả nhất

Bạn đang quan tâm đến sức khỏe gan của mình và đang tìm kiếm những giải pháp tự nhiên để bảo vệ và tăng cường chức năng gan? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn về thực phẩm bảo vệ gan, một phương pháp đơn giản và hiệu quả để giữ cho gan của bạn khỏe mạnh và hoạt động tốt. Với sự kết hợp của các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và chất chống oxy hóa, bạn có thể thúc đẩy quá trình giải độc gan và tạo ra một môi trường lý tưởng cho gan hoạt động tối ưu. Hãy cùng tìm hiểu những lợi ích và những thực phẩm bảo vệ gan tuyệt vời mà bạn có thể dễ dàng thêm vào chế độ ăn hàng ngày của mình.

Vì sao cần phải bảo vệ gan?

Gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể chúng ta có nhiều chức năng quan trọng như lọc máu, sản xuất chất bài tiết, chuyển hóa chất béo, chất đường và đạm, và giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn. Dưới đây là một số lý do tại sao chúng ta cần phải bảo vệ gan:

• Lọc độc tố: Gan có vai trò quan trọng trong việc lọc và loại bỏ các chất độc từ cơ thể. Khi chúng ta tiếp xúc với các chất độc như hóa chất công nghiệp, thuốc lá, rượu, hoá chất trong thực phẩm, gan sẽ cố gắng loại bỏ chúng khỏi máu để bảo vệ cơ thể. Nếu gan bị hư hại, khả năng lọc độc tố của nó sẽ giảm, dẫn đến sự tích tụ các chất độc trong cơ thể và gây hại cho sức khỏe.
• Chuyển hóa chất béo: Gan chuyển hóa chất béo thành năng lượng và sản xuất cholesterol và triglyceride. Khi gan bị tổn thương, quá trình chuyển hóa chất béo sẽ bị ảnh hưởng và dẫn đến sự tích tụ mỡ trong gan, gây ra bệnh mỡ gan và có thể phát triển thành xơ gan.
• Quản lý đường huyết: Gan có vai trò điều chỉnh nồng độ đường trong máu. Khi gan không hoạt động đúng cách, có thể dẫn đến tình trạng tăng đường huyết, gây ra bệnh tiểu đường và các vấn đề liên quan đến sự kiểm soát đường huyết.
• Sản xuất chất bài tiết: Gan tạo ra các chất bài tiết như mật, giúp quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng diễn ra suôn sẻ. Nếu gan bị tổn thương, chức năng sản xuất mật có thể bị ảnh hưởng, gây ra các vấn đề tiêu hoá và hấp thụ.
• Tái tạo tế bào: Gan có khả năng tái tạo tế bào sau khi bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu gan bị tổn thương quá nhiều hoặc liên tục, quá trình tái tạo có thể không đủ để duy trì chức năng gan. Điều này có thể dẫn đến xơ gan, một tình trạng mà các tế bào gan khỏe mạnh bị thay thế bởi sẹo gan không thể thực hiện chức năng cần thiết.

Do đó, bảo vệ gan là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và chức năng cơ bản của cơ thể. Để bảo vệ gan, bạn có thể tuân thủ một số thói quen lành mạnh như hạn chế tiêu thụ cồn, duy trì một chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất, tránh tiếp xúc với các chất độc hại và thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề gan.

Những vai trò quan trọng của gan trong cơ thể

Đào thải độc tố

Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình đào thải độc tố khỏi cơ thể. Gan lọc máu và loại bỏ các tạp chất như chất thải chuyển hóa, chất độc từ môi trường như khói thuốc lá. Ngoài việc lọc máu, gan còn tham gia vào quá trình detox cơ thể và loại bỏ các chất độc hại.

Bằng cách sử dụng các enzym, gan chuyển đổi các chất độc thành các dạng không độc hoặc dễ dàng loại bỏ. Ngoài ra, gan cũng có khả năng tái tạo và sửa chữa các tế bào bị tổn thương, giúp gan kháng chịu và phục hồi sau khi tiếp xúc với các chất độc.

Sự hoạt động hiệu quả của gan trong việc đào thải độc tố đóng vai trò quan trọng trong duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể. Tuy nhiên, quá tải độc tố hoặc tổn thương gan có thể làm suy giảm chức năng gan và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Do đó, bảo vệ gan và duy trì sức khỏe gan là rất quan trọng để đảm bảo quá trình đào thải độc tố diễn ra một cách hiệu quả.

Sản xuất mật

Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất mật, một chất quan trọng cho quá trình tiêu hóa. Gan là nơi tổng hợp và tiết ra mật, có vai trò quan trọng trong giúp tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.

Mật được sản xuất bởi tế bào gan và chứa các thành phần quan trọng như muối mật, cholesterol, bilirubin, và các enzym tiêu hóa. Mật giúp emulsify chất béo trong ruột, tạo ra hạt mỡ nhỏ để giúp quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất béo diễn ra hiệu quả hơn.

Ngoài ra, gan cũng tiết ra các enzym và chất bài tiết khác để hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Các enzym này có vai trò phân giải các chất béo, protein và carbohydrate thành các dạng dễ tiêu hóa và hấp thụ bởi cơ thể. Mật cũng chứa các muối mật giúp kiểm soát quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng, đồng thời cung cấp môi trường lý tưởng cho vi khuẩn có lợi trong ruột.

Sản xuất mật là một chức năng quan trọng của gan, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Gan đảm bảo cung cấp đủ mật để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và đảm bảo sự hấp thụ hiệu quả của các chất dinh dưỡng từ thức ăn.

Lưu trữ khoáng chất, vitamin

Gan là một trong những nơi dự trữ các chất dinh dưỡng nhiều nhất trong cơ thể. Các loại vitamin tổng hợp như: vitamin A, D, E, B12 được lưu trữ trong gan như một nguồn năng lượng dự phòng. Các khoáng chất và vitamin được lưu lại trong gan lâu dài, có thể sử dụng lại sau vài năm.

Cân bằng đường huyết

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng đường huyết trong cơ thể. Dưới đây là những công dụng cụ thể của gan trong cân bằng đường huyết:

• Lưu trữ và giải phóng glucose: Gan có khả năng lưu trữ glucose dưới dạng glycogen. Khi nồng độ đường huyết giảm, gan sẽ giải phóng glucose từ glycogen để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Điều này giúp duy trì mức đường huyết ổn định và ngăn ngừa sự giảm đường huyết quá mức.
• Tạo đường glucose từ các nguồn khác: Gan có khả năng chuyển đổi các chất khác nhau, như amino acid (chất đạm) và glycerol (chất béo), thành glucose thông qua quá trình đường hóa. Khi cơ thể cần glucose để duy trì cân bằng đường huyết, gan có thể tổng hợp glucose từ các nguồn này.
• Sản xuất và giải phóng insulin: Gan chịu trách nhiệm sản xuất và giải phóng insulin, một hormone quan trọng trong việc điều chỉnh nồng độ đường huyết. Insulin giúp tăng khả năng hấp thụ glucose vào tế bào và giảm nồng độ đường huyết. Gan cũng đóng vai trò trong việc phá hủy insulin sau khi nhiệm vụ của nó đã hoàn thành.
• Kiểm soát quá trình trao đổi chất: Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất béo, chất đạm và carbohydrate. Bằng cách điều chỉnh chuyển hóa này, gan ảnh hưởng đến cân bằng năng lượng và nồng độ chất dinh dưỡng trong cơ thể, góp phần vào cân bằng đường huyết.

Những căn bệnh thường gặp ở gan

Viêm Gan B

Một trong những căn bệnh thường gặp ở gan là Viêm Gan B. Viêm Gan B là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Virus này có thể lây truyền qua tiếp xúc với máu, chất nhầy từ niêm mạc hoặc dịch cơ thể của người bị nhiễm, và thông qua quan hệ tình dục không an toàn, sử dụng chung các dụng cụ tiêm chích không an toàn, hoặc từ mẹ nhiễm sang thai nhi trong quá trình mang bầu.

Viêm Gan B có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, giảm sức đề kháng, đau và phù ở vùng gan, chán ăn, mất cân, màu da và mắt vàng, nổi mẩn da, và đau khớp. Trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển thành viêm gan mạn tính hoặc xơ gan, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, suy gan và suy gan mạn tính.

Viêm Gan B có thể được chẩn đoán thông qua các xét nghiệm máu để xác định có sự hiện diện của virus HBV, khả năng nhiễm trùng và mức độ tổn thương gan. Để phòng ngừa và điều trị viêm Gan B, phương pháp tiếp cận thường bao gồm tiêm ngừng vi rút, dùng thuốc ức chế vi rút, hoặc sử dụng các thuốc chống viêm gan.

Viêm Gan B là một căn bệnh gan nghiêm trọng, và việc tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế là quan trọng. Ngoài ra, việc tiêm phòng bằng vắc xin chống viêm Gan B cũng là một phương pháp phòng ngừa quan trọng để ngăn ngừa sự lây lan của virus HBV.

Xơ Gan

Xơ Gan, còn được gọi là xơ cứng gan, là một căn bệnh gan mạn tính và nghiêm trọng. Nó là kết quả của quá trình sẹo hóa và thay thế các tế bào gan khỏe mạnh bằng mô sẹo, gây suy giảm chức năng gan và hạn chế khả năng tự tái tạo của gan.

Các nguyên nhân chính gây ra xơ Gan bao gồm viêm gan mạn tính, viêm gan virus B và C, lây nhiễm từ vi khuẩn và nấm, cồn, bệnh tiểu đường, bệnh mỡ gan không cồn, bệnh tự miễn và dạng gan mật, cống gan và sử dụng một số loại thuốc.

Triệu chứng của xơ Gan thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, giảm cân, mất cảm hứng và khó tiêu hóa thức ăn. Trong các giai đoạn tiến triển cao hơn, xơ Gan có thể dẫn đến suy gan, làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan và gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác như suy thận và nhiễm trùng nội mạc gan.

Việc chẩn đoán xơ Gan thường dựa trên kết quả các xét nghiệm máu, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) và việc xem xét mẫu mô gan thông qua biopsi gan.

Điều trị xơ Gan tùy thuộc vào mức độ tổn thương gan và tiến triển của bệnh. Phương pháp điều trị có thể bao gồm thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, ngừng uống rượu, sử dụng thuốc để kiểm soát viêm gan và giảm tác động của yếu tố gây tổn thương, và trong một số trường hợp nặng, cần thiết phải xem xét cấy ghép gan.

Suy gan

Suy gan, hay còn được gọi là suy gan mạn tính, là một tình trạng mà gan không hoạt động đúng cách và không thể thực hiện các chức năng cơ bản của nó. Suy gan là một bệnh gan nghiêm trọng và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Có nhiều nguyên nhân gây ra suy gan, bao gồm viêm gan mạn tính (ví dụ: viêm gan virus B, C), xơ gan, nhiễm trùng gan, viêm gan tự miễn, lây nhiễm từ vi khuẩn hoặc nấm, cồn, bệnh mỡ gan không cồn, sử dụng các loại thuốc gây độc cho gan và bệnh gan di truyền.

Triệu chứng của suy gan có thể bao gồm mệt mỏi, giảm cân, mất cảm hứng và sức khỏe kém. Những triệu chứng khác có thể bao gồm màu da và mắt vàng (icterus), sưng ở bụng và chân, chảy máu dễ bị thương, dễ bầm tím và rối loạn tiêu hóa. Trong các trường hợp nghiêm trọng, suy gan có thể dẫn đến tình trạng hiện tượng nhiễm trùng nội mạc gan, nhiễm trùng máu (viêm gan cấp tính), và thậm chí có thể gây tử vong.

Để chẩn đoán suy gan, các xét nghiệm máu được thực hiện để đánh giá chức năng gan và xác định mức độ tổn thương gan. Các phương pháp hình ảnh như siêu âm và chụp cắt lớp vi tính (CT) cũng có thể được sử dụng để đánh giá cấu trúc và kích thước gan.

Điều trị suy gan tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh và mức độ tổn thương gan. Điều trị có thể bao gồm thay đổi lối sống (như ngừng uống cồn), điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng thuốc để kiểm soát tình trạng viêm gan, cân bằng chất dinh dưỡng và vitamin, và trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể cần cấy ghép gan.

Ung thư gan

Ung thư gan là một căn bệnh nghiêm trọng mà các tế bào gan bất thường phát triển một cách không kiểm soát. Có hai loại chính của ung thư gan là ung thư gan tế bào biểu mô và ung thư gan biểu mô.

Ung thư gan tế bào biểu mô thường phát triển từ tế bào chính của gan gọi là tế bào biểu mô gan. Đây là loại ung thư gan phổ biến nhất và thường liên quan đến các yếu tố gây tổn thương gan như viêm gan mãn tính, xơ gan, nhiễm virus viêm gan B hoặc C, sử dụng cồn lâu dài và bệnh mỡ gan.

Ung thư gan biểu mô phát triển từ tế bào màng mỏng trên các ống dẫn mật (ống mật). Loại ung thư này thường được gọi là ung thư dẫn mật. Nguyên nhân gây ra ung thư gan biểu mô chủ yếu là xơ gan mật mạn tính, nhiễm virus viêm gan B hoặc C, tổn thương mật hoặc các bệnh lưu thông mật khác.

Triệu chứng của ung thư gan có thể bao gồm mệt mỏi, giảm cân, mất cảm hứng, đau hoặc khó chịu ở vùng gan, buồn nôn, nôn mửa, nổi mẩn da, màu da và mắt vàng, phù ở bụng và chân, và chảy máu dễ bị thương. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, ung thư gan thường không gây ra triệu chứng rõ ràng.

Chẩn đoán ung thư gan thường bao gồm các xét nghiệm máu để đánh giá chức năng gan và các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm, CT, MRI và chụp X-quang gan để xác định vị trí và quy mô của khối u gan.

Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ, còn được gọi là bệnh mỡ gan không cồn, là một tình trạng trong đó mỡ tích tụ trong các tế bào gan một cách không bình thường. Đây là một bệnh lý phổ biến và ngày càng gia tăng trên toàn cầu, thường liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh, chứng béo phì, đái tháo đường và lối sống không tích cực.

Gan nhiễm mỡ thường không gây ra triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn ban đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, có thể xảy ra các triệu chứng như mệt mỏi, đau hoặc khó chịu ở vùng gan, buồn nôn, nôn mửa, cảm giác no nhanh, sự mất cảm hứng với thức ăn, giảm cân không giải thích và một số người có thể phát triển viêm gan mãn tính.

Nếu không được điều trị, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành xơ gan, là tình trạng trong đó các tế bào gan khỏe mạnh bị thay thế bởi mô sẹo và chức năng gan suy giảm. Xơ gan là một vấn đề nghiêm trọng và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy gan, ung thư gan và suy thận.

9 loại thực phẩm hỗ trợ bảo vệ gan hiệu quả

Sử dụng thực phẩm chức năng

Việc sử dụng các thực phẩm chức năng như viên uống tổng hợp, viên uống hỗ trợ chức năng gan và viên uống Blackmores Milk Thistle có thể hỗ trợ bảo vệ gan và duy trì chức năng gan khỏe mạnh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng các loại thực phẩm chức năng này nên được thực hiện dưới sự giám sát và hướng dẫn của chuyên gia y tế, và không thay thế cho chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống tích cực.

• Viên uống tổng hợp: Các viên uống tổng hợp thường chứa các thành phần dinh dưỡng quan trọng như vitamin C, vitamin E, selen, axit folic và các chất chống oxy hóa khác. Những thành phần này có khả năng bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương gốc tự do và giúp tăng cường chức năng gan.
• Viên uống hỗ trợ chức năng gan: Các viên uống hỗ trợ chức năng gan thường chứa các thành phần tự nhiên như các loại thảo dược và chiết xuất từ thực vật có tác dụng bảo vệ và hỗ trợ chức năng gan. Ví dụ, một số thành phần phổ biến trong viên uống này có thể bao gồm quả silymarin từ cây milk thistle, cây nhân sâm và nhân trần bì.
• Viên uống Blackmores Milk Thistle: Đây là một sản phẩm chức năng chứa chiết xuất từ cây milk thistle, một loại thảo dược được biết đến với khả năng hỗ trợ chức năng gan và bảo vệ gan khỏi tổn thương. Các thành phần trong viên uống này có thể giúp giảm viêm gan và tăng khả năng lọc độc tố của gan.

Nutrilite Milk Thistle giúp bổ gan

Xem thêm về sản phẩm: Viên uống Nutrilite Milk Thistle

1. Tỏi

Tỏi không chỉ là một thành phần thông thường trong nhà bếp, mà còn có nhiều lợi ích cho gan. Tỏi được coi là một chất chống oxy hóa mạnh và cũng chứa các hợp chất có khả năng chống vi khuẩn. Nhưng điều ít người biết là tỏi cũng chứa những hợp chất có thể kích thích gan sản xuất men giúp đẩy các chất độc hại ra khỏi cơ thể.

Cụ thể, tỏi chứa một hợp chất gọi là allicin. Allicin không chỉ có tác dụng kháng vi khuẩn, mà còn giúp làm giảm tích tụ độc tố trong gan. Nó có khả năng kích thích quá trình sản xuất men gan, giúp gan loại bỏ các chất độc hại như kim loại nặng và hợp chất độc từ cơ thể. Điều này giúp cải thiện chức năng gan và giữ cho gan khỏe mạnh.

2. Rau bina

Rau bina là một loại rau lá xanh phổ biến với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Rau này không chỉ cung cấp nguồn protein tốt từ thực vật mà còn chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng khác cho cơ thể.

Rau bina chứa nhiều loại vitamin như vitamin B1, vitamin B6, vitamin K và folate. Nó cũng chứa các khoáng chất như kẽm, sắt, magiê và đồng. Bên cạnh đó, nó cũng cung cấp choline, một chất dinh dưỡng quan trọng cho chức năng gan.

3. Cà rốt

Cà rốt là một trong những thực phẩm quan trọng trong việc giải độc cơ thể. Cà rốt không chỉ có khả năng làm sạch gan mà còn giúp tăng cường chức năng gan.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị mỗi người nên ăn 2-3 củ cà rốt mỗi ngày để tận hưởng lợi ích. Tuy nhiên, nếu bạn bị tiểu đường, nên giới hạn ăn chỉ 1 củ cà rốt mỗi ngày.

Cà rốt chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin A, vitamin C, vitamin D, vitamin E, kali, magiê, phospho, biotin và nhiều chất dinh dưỡng khác. Nếu bạn không thích ăn cà rốt tươi, bạn có thể thử pha nước ép cà rốt với nước chanh và gừng tươi để tận hưởng lợi ích của cà rốt một cách thú vị.

4. Súp lơ xanh

Súp lơ xanh chứa nhiều hợp chất kích hoạt enzyme giúp gan tiến hành quá trình giải độc, và tác động này có thể kéo dài trong vài tuần sau khi ta ăn rau. Ngoài ra, Súp lơ xanh cũng là nguồn cung cấp vitamin A, vitamin B1, axit béo omega-3, canxi, selenium, protein và sắt.

5. Táo

Táo chứa axit malic, một loại axit có khả năng giữ ống dẫn gan mở để gan được làm sạch tốt hơn trong quá trình giải độc. Do đó, nếu bạn muốn làm sạch gan hiệu quả, hãy ăn một quả táo trước khi ăn các loại thực phẩm giải độc gan khác.

6. Cà chua

Cà chua là một loại thực phẩm giàu chất xơ và chất chống oxy hóa tự nhiên. Chất xơ trong cà chua có tác động đến mức độ DNA giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Ngoài ra, cà chua cũng cung cấp lượng lớn vitamin C, vitamin A, vitamin E và nhiều chất chống oxy hóa khác, giúp giải độc gan khá hiệu quả.

7. Bơ

Bơ là một loại siêu thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao vì nó không chỉ ngon mà còn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng quan trọng.

Ngoài ra, bơ cũng chứa các hợp chất giúp tăng sản xuất glutathione tự nhiên trong cơ thể. Glutathione là một chất chống oxy hóa mạnh và có vai trò quan trọng trong quá trình giải độc gan. Bằng cách tăng lượng glutathione, bơ giúp gan loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả.

8. Chanh

Chanh là một loại quả quan trọng để duy trì chức năng gan. Chanh có chứa lượng vitamin C cao, đó là một chất chống oxy hóa tự nhiên giúp cơ thể loại bỏ các chất độc và tăng khả năng hấp thụ chất dinh lưỡng.

Loại quả này cũng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể như phốt pho, chất xơ, magiê, sắt, đồng và flavonoid. Tất cả những chất này đều có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng gan.

9. Trà xanh

Trà xanh được coi là một lựa chọn tuyệt vời khi bạn muốn làm sạch gan. Các catechins có trong trà xanh có khả năng cải thiện chức năng gan và hỗ trợ quá trình giải độc.

Tuy nhiên, quan trọng là hiểu rằng trà xanh nên được thưởng thức như một loại đồ uống thông thường, thảnh thơi và thú vị. Không nên coi trà xanh như thuốc giải độc gan. Để đạt hiệu quả tốt nhất trong việc làm sạch gan, nên kết hợp trà xanh với một chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống tích cực và các biện pháp giảm stress.

Câu hỏi thường gặp

Lời kết

Vậy tại sao không bắt đầu thay đổi chế độ ăn của bạn ngay hôm nay? Hãy dùng ngay các thực phẩm bảo vệ gan và bắt đầu hành trình chăm sóc gan của bạn. Việc bảo vệ gan và hoạt động tốt sẽ giúp bạn có thể tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.

Xem thêm: Mất ngủ là gì? Những nguyên nhân gây mất ngủ ở người lớn tuổi

yentamshop.com August 31, 2023