Có nhiều nguyên nhân dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch. Đó có thể là lối sống không lành mạnh và thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại, chất kích thích. Ngoài ra, cũng có thể do những thành phần phụ của thuốc khiến bạn bị suy giảm sức đề kháng. Điều này rất nguy hiểm vì cơ thể có thể mắc phải những căn bệnh nguy hiểm và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Hãy cùng xem qua bài viết sau để biết một số nguyên nhân chính khiến hệ miễn dịch suy giảm nhé.
Những nguyên nhân chính khiến hệ miễn dịch suy giảm
Do tuổi tác
Khi người lớn tuổi, khả năng phản ứng và phục hồi của hệ miễn dịch giảm đi, dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật.
Vấn đề tuổi tác gây suy giảm hệ miễn dịch
Cụ thể, các thành phần chính của hệ miễn dịch như tế bào B, tế bào T và hệ thống miễn dịch học của cơ thể không hoạt động như khi còn trẻ. Tế bào B là trung tâm sản xuất kháng thể, còn tế bào T giúp điều chỉnh và tấn công các tác nhân gây bệnh. Khi tuổi tác, số lượng và chất lượng của cả hai loại tế bào này giảm sút.
Ngoài ra, hệ miễn dịch của người già cũng có xu hướng hoạt động chậm hơn. Thời gian phản ứng của hệ miễn dịch tăng lên, dẫn đến việc cơ thể không thể đối phó nhanh chóng và hiệu quả với các tác nhân gây bệnh. Điều này có thể làm cho người già dễ bị nhiễm trùng và chậm hồi phục sau khi mắc các bệnh.
Hệ miễn dịch không còn nhạy bén như trước đối với các tác nhân mới và khả năng tạo ra các kháng thể đặc hiệu để chống lại các tác nhân này cũng giảm đi. Điều này có nghĩa là người già có thể dễ dàng bị nhiễm trùng bởi các vi khuẩn, virus hoặc tế bào ung thư mà họ đã từng tiếp xúc trước đó.
Do tác dụng phụ của thuốc
Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng và phản ứng của hệ miễn dịch, gây ra tình trạng suy giảm miễn dịch.
Các loại thuốc ức chế miễn dịch như corticosteroid (như prednisone), các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), và thuốc chống vi-rút (như các loại thuốc chống retrovirus) có thể làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch. Chúng có thể ức chế sự phát triển và hoạt động của các tế bào miễn dịch, làm suy giảm khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
Ngoài ra, một số loại thuốc điều trị ung thư, chẳng hạn như hóa trị và thuốc kháng sinh, có tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch. Hóa trị thường làm tăng mức độ suy giảm miễn dịch do ức chế sự phân chia và hoạt động của các tế bào miễn dịch. Thuốc kháng sinh, dùng để điều trị nhiễm trùng, cũng có thể ảnh hưởng đến vi khuẩn có lợi trong hệ miễn dịch và làm suy yếu khả năng tự vệ của cơ thể.
Một số thuốc khác như các loại thuốc chống tác động tự miễn, thuốc chống dị ứng và các loại thuốc khác có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch. Chúng có thể làm giảm khả năng phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể, dẫn đến suy giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
Do các bệnh suy giảm miễn dịch
Các bệnh suy giảm miễn dịch là những bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch, làm suy yếu chức năng bảo vệ của cơ thể.
Một ví dụ phổ biến của bệnh suy giảm miễn dịch là AIDS (bệnh AIDS). AIDS là một bệnh lý gây ra bởi vi rút HIV (virus gây suy giảm miễn dịch nhân tạo). Vi rút HIV tấn công và phá hủy tế bào miễn dịch, đặc biệt là tế bào T CD4+, làm suy yếu hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng và các bệnh liên quan đến AIDS.
Bệnh nền ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
Các bệnh lý tự miễn miễn dịch cũng có thể dẫn đến suy giảm miễn dịch. Trong các bệnh tự miễn miễn dịch, hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô và tế bào của cơ thể, gây tổn thương và suy yếu hệ miễn dịch. Ví dụ, bệnh lupus ban đỏ tự miễn là một bệnh tự miễn miễn dịch, khiến hệ miễn dịch tạo ra kháng thể phá hủy tế bào và mô trong cơ thể, gây suy giảm chức năng miễn dịch.
Bệnh ung thư cũng có thể dẫn đến suy giảm miễn dịch. Các tế bào ung thư có thể tạo ra các chất ức chế miễn dịch, gây suy yếu hệ miễn dịch và ức chế phản ứng miễn dịch chống lại tế bào ung thư. Hơn nữa, các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị và phẫu thuật có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Tiếp xúc môi trường độc hại
Tiếp xúc với các chất độc như hóa chất, thuốc lá, thuốc lá điện tử và các chất ô nhiễm trong môi trường có thể gây tổn thương và suy yếu hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật.
Hóa chất như thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa mạnh, thuốc diệt cỏ và các chất hóa học công nghiệp khác có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Tiếp xúc lâu dài với những chất này có thể gây ra tác động tiêu cực đến các tế bào miễn dịch, làm suy giảm chức năng của chúng và giảm khả năng phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân gây bệnh.
Hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc lá điện tử cũng là một nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm miễn dịch. Các chất hóa học có trong thuốc lá và thuốc lá điện tử như nicotine, benzene, formaldehyde và các hợp chất kim loại nặng có thể gây tổn thương tế bào miễn dịch, làm giảm khả năng chống lại nhiễm trùng và các bệnh tật.
Ngoài ra, các chất ô nhiễm trong môi trường cũng có thể gây suy giảm hệ miễn dịch. Các chất ô nhiễm không khí như bụi mịn, khí độc từ xe ô tô, khói công nghiệp và các chất gây ô nhiễm khác có thể làm tổn thương hệ miễn dịch và làm giảm khả năng phản ứng của cơ thể đối với các tác nhân gây bệnh.
Chế độ dinh dưỡng mất cân bằng
Chế độ ăn uống không cân bằng hoặc thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng có thể làm giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch.
Thiếu vi chất dinh dưỡng như vitamin A, C, D, E, B6, B12, axit folic và khoáng chất như kẽm, sắt, đồng, canxi và selenium có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch. Những chất này đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch, bao gồm việc sản xuất các tế bào miễn dịch, kháng thể và các phản ứng miễn dịch khác.
Chế độ ăn uống không cân bằng
Chế độ ăn uống giàu đường, béo, và chất bột đơn đường có thể ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch. Sự tiêu thụ quá nhiều đường và chất béo không lành mạnh có thể làm suy yếu chức năng của tế bào miễn dịch và làm giảm khả năng phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân gây bệnh.
Ngoài ra, chế độ ăn uống thiếu chất xơ và chất dinh dưỡng từ rau củ quả cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch. Chất xơ từ rau củ quả giúp duy trì sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cung cấp dưỡng chất cho vi khuẩn có lợi trong ruột và tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể.
Chế độ ăn uống không cân bằng và thiếu dinh dưỡng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật.
Do căng thẳng và thiếu ngủ
Căng thẳng và thiếu ngủ liên tục có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật.
Căng thẳng gây ra sự cản trở và rối loạn trong hệ thống miễn dịch. Khi cơ thể liên tục đối mặt với căng thẳng, mức độ hormone căng thẳng như cortisol tăng cao. Các hormone này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của các tế bào miễn dịch và giảm khả năng phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân gây bệnh.
Thiếu ngủ cũng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch. Khi cơ thể không được nghỉ ngơi đủ, hệ miễn dịch không thể hoạt động một cách hiệu quả. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu ngủ kéo dài có thể làm giảm số lượng và chất lượng các tế bào miễn dịch, giảm khả năng phản ứng miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và vi khuẩn.
Thiếu ngủ cũng khiến cơ thể suy giảm miễn dịch
Căng thẳng và thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của cơ thể sau khi bị tổn thương hoặc mắc bệnh. Khi hệ miễn dịch không hoạt động một cách tối ưu, thời gian phục hồi từ bệnh và chấn thương kéo dài và có thể dẫn đến tái phát hoặc biến chứng.
Để duy trì hệ miễn dịch mạnh mẽ, cần có giấc ngủ đủ và đủ thời gian để nghỉ ngơi. Các kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga, thiền định và hoạt động vận động có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện chức năng miễn dịch.
Không tập luyện thể dục, thể thao
Thiếu hoạt động thể chất đủ mức có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh và giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
Tập luyện thể dục và thể thao có nhiều lợi ích cho hệ miễn dịch. Khi tập luyện, cơ thể phát triển sự kháng thể và tế bào miễn dịch, giúp tăng cường khả năng phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân gây bệnh. Hoạt động thể chất cũng giúp cơ thể tiết ra các chất hóa học có lợi như endorphin, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng, đồng thời làm tăng sự lưu thông của hệ thống miễn dịch trong cơ thể.
Thiếu tập luyện thể dục và thể thao có thể dẫn đến sự suy giảm về khả năng miễn dịch. Hệ miễn dịch cần được kích thích và được đào tạo thông qua hoạt động vận động. Thiếu hoạt động thể chất đủ mức có thể làm giảm số lượng và chất lượng tế bào miễn dịch, giảm khả năng phản ứng miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và vi khuẩn.
Hơn nữa, tập luyện thể dục và thể thao cũng giúp cơ thể duy trì trọng lượng cân đối. Sự thừa cân hoặc béo phì có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch. Các tế bào mỡ trong cơ thể có thể gây viêm nhiễm và giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
Để duy trì hệ miễn dịch mạnh mẽ, cần tích cực tham gia vào hoạt động thể chất, bao gồm tập thể dục đều đặn và các hoạt động như chạy bộ, bơi lội, thể dục nhịp điệu hoặc tham gia vào các môn thể thao yêu thích.
Câu hỏi thường gặp
Có nhiều nguyên nhân chính gây suy giảm hệ miễn dịch, bao gồm tuổi tác, các bệnh lý cơ bản, tiếp xúc với chất độc, căng thẳng và thiếu ngủ, chế độ dinh dưỡng mất cân bằng và không tập luyện thể dục.
Hệ miễn dịch có xu hướng suy giảm theo tuổi tác. Khả năng phản ứng và phục hồi của hệ miễn dịch giảm, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật.
Các bệnh lý cơ bản như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh mãn tính phổi, ung thư và bệnh tự miễn có thể làm suy giảm hệ miễn dịch.
Lời kết
Các bạn vừa tìm hiểu các nguyên nhân chính khiến hệ miễn dịch suy giảm. Việc nắm bắt được các nguyên nhân này sẽ giúp bạn đưa ra được các biện pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả hơn.
Có thể bạn quan tâm: Những căn bệnh nguy hiểm với người già và cách phòng tránh
Ds Tăng Mỹ Hân
Tôi là Dược sĩ Tăng Mỹ Hân tốt nghiệp trường Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, chuyên ngành Dược lâm sàng. Hiện tại tôi phụ trách tư vấn và biên tập tin tức về thực phẩm chức năng tại Yên Tâm Shop. Với kinh nghiệm của mình, tôi tin các kiến thức mà tôi cung cấp về thực phẩm cải thiện sức khỏe, xương khớp, trí não, tiêu hóa sẽ hữu ích cho bạn.
