Cholesterol trong máu cao là một vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể gây nhiều nguy hại. Điều này đặc biệt quan trọng khi xét đến tầm quan trọng của việc duy trì sự cân bằng cholesterol trong cơ thể. Mức cholesterol trong máu cao có thể dẫn đến nhiều vấn đề tim mạch và tăng nguy cơ mắc bệnh đột quỵ. Vậy, những gì là nguyên nhân gây ra cholesterol trong máu cao? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau nhé.
Lượng cholesterol trong máu cao có tác hại gì?
Một lượng cholesterol cao trong máu có thể có tác động xấu đến sức khỏe của bạn. Cholesterol là một loại chất béo không tan trong nước và cần được vận chuyển trong hệ thống máu của bạn bằng các protein đặc biệt gọi là lipoprotein.
Có hai loại chính của cholesterol trong máu:
- Cholesterol LDL (Low-Density Lipoprotein): Được gọi là cholesterol xấu, LDL là loại cholesterol có khả năng tích tụ và tạo cặn trong thành mạch máu, hình thành các mảng xơ vữa. Đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh xơ vữa động mạch và tắc nghẽn động mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
- Cholesterol HDL (High-Density Lipoprotein): Được gọi là cholesterol tốt, HDL có khả năng thu gom cholesterol từ các mô và mạch máu và vận chuyển nó trở lại gan để tiêu hủy. HDL giúp làm giảm mức độ cholesterol trong máu và bảo vệ chống lại bệnh tim mạch.
Khi mức cholesterol tổng trong máu tăng lên, đặc biệt là mức cholesterol LDL tăng hoặc mức cholesterol HDL giảm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng lên. Các nguy cơ và tác hại có thể gắn liền với mức cholesterol máu cao bao gồm:
- Bệnh tim mạch: Cholesterol cao là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim mạch. Mảng xơ vữa tạo ra từ cholesterol LDL tích tụ trên thành mạch máu có thể gây tắc nghẽn động mạch và gây ra các vấn đề như nhồi máu cơ tim và đau thắt ngực.
- Đột quỵ: Mảng xơ vữa cũng có thể gây tắc nghẽn động mạch đến não, dẫn đến đột quỵ khi máu không thể lưu thông đúng cách.
- Bệnh mỡ máu: Cholesterol cao trong máu có thể gắn kết với các mạch máu và gây ra tình trạng mỡ máu, khiến cảm giác mệt mỏi, đau nhức cơ và khó thở.
- Bệnh gan: Cholesterol cao có thể gây tổn thương gan và góp phần vào phát triển bệnh xơ gan.
Nguyên nhân dẫn đến Cholesterol trong máu cao
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cholesterol trong máu cao. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
- Di truyền: Một số người có xu hướng di truyền mức cholesterol cao. Nếu trong gia đình có người mắc các vấn đề về cholesterol cao, có khả năng bạn sẽ có nguy cơ cao hơn.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thức ăn giàu chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng mức cholesterol trong máu. Thức ăn chứa nhiều chất béo bão hòa bao gồm các sản phẩm từ động vật như thịt đỏ, lòng đỏ trứng, bơ, kem và sản phẩm từ sữa béo. Đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn và bánh kẹo cũng thường chứa nhiều chất béo không tốt.
- Bệnh tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường thường có mức cholesterol cao, đặc biệt là cholesterol LDL. Bệnh tiểu đường tăng cường quá trình oxy hóa trong cơ thể, làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa.
- Bệnh tuyến giáp: Những người bị bệnh tuyến giáp có thể có mức cholesterol cao. Tuyến giáp sản xuất hormone có thể ảnh hưởng đến cơ chế điều chỉnh mức cholesterol trong cơ thể.
- Bệnh thận: Một số bệnh thận, như bệnh thận mãn tính, có thể làm tăng mức cholesterol trong máu do khả năng giải phóng cholesterol bị ảnh hưởng.
- Tiến trình lão hóa: Theo tuổi tác, mức cholesterol tổng và cholesterol LDL có thể tăng lên.
- Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, như corticosteroid, thuốc tránh thai có chứa hormone và thuốc ức chế men chuyển hóa, có thể tăng mức cholesterol trong máu.
- Bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác như bệnh gan, bệnh thận, bệnh tuyến giáp và bệnh tăng lipoprotein máu cũng có thể gây cholesterol máu cao.
Để giảm cholesterol trong máu, quan trọng để có một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn một chế độ ăn uống cân đối và giàu chất xơ, tập thể dục đều đặn
Cách điều trị cholesterol trong máu cao
Điều trị cholesterol trong máu cao thường bao gồm một sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc (nếu cần). Dưới đây là một số cách điều trị thông thường:
Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
- Ẩn số chất béo: Hạn chế ăn thức ăn giàu chất béo bão hòa và cholesterol, như thịt đỏ, lòng đỏ trứng, bơ, kem, và sản phẩm từ sữa béo. Thay thế chúng bằng thực phẩm giàu chất xơ, như trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá, gia cầm không da, đậu và các sản phẩm từ đậu.
- Giảm muối: Hạn chế lượng muối trong chế độ ăn uống, vì muối có thể tăng áp lực máu và tăng nguy cơ bệnh tim.
- Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, như đi bộ nhanh, chạy, bơi, hay tham gia các hoạt động aerobic khác.
- Giảm cân: Nếu bạn có thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu.
- Hạn chế cồn và hút thuốc lá: Uống rượu một cách có mức độ và hạn chế hoặc ngừng hút thuốc lá, vì cả hai có thể tăng mức cholesterol và gây hại cho hệ tim mạch.
Sử dụng thuốc
- Statin: Đây là loại thuốc chống cholesterol phổ biến nhất. Statin giúp giảm mức cholesterol tổng và LDL trong máu và tăng mức cholesterol HDL. Chúng làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và giúp ngăn chặn tiến triển của mảng xơ trong động mạch.
- Nhóm thuốc khác: Nếu statin không phù hợp hoặc không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc khác như ezetimibe, niacin, fibrat hoặc thuốc giảm hấp thu cholesterol trong ruột để giảm mức cholesterol trong máu.
Quan trọng nhất, hãy thảo luận với bác sĩ về tình trạng của bạn để được tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Thực phẩm chức năng có giúp giảm cholesterol trong máu không?
Thực phẩm chức năng có thể giúp giảm cholesterol trong máu nhờ vào các thành phần có tác động đặc biệt đến quá trình chuyển hóa cholesterol trong cơ thể. Dưới đây là một số lí do chúng có thể có tác dụng giảm cholesterol:
- Chất xơ: Nhiều thực phẩm chức năng, như hạt chia, hạt lanh, đậu, và các sản phẩm từ đậu, chứa chất xơ hòa tan. Chất xơ hòa tan có khả năng kết hợp với cholesterol trong ruột và ngăn chặn sự hấp thu của nó vào hệ thống máu, giúp giảm mức cholesterol LDL.
- Chất chống oxy hóa: Một số thực phẩm chức năng, như quả dứa và các loại rau xanh lá, chứa chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa có khả năng ngăn chặn sự oxy hóa của cholesterol LDL, giảm khả năng hình thành mảng xơ vữa.
- Chất béo không bão hòa và axit béo omega-3: Các loại hạt như hạnh nhân, hạt óc chó, hạt điều và các loại cá giàu omega-3 như cá hồi, cá mackerel, có chứa chất béo không bão hòa và axit béo omega-3. Chất béo không bão hòa và axit béo omega-3 có khả năng giảm mức cholesterol LDL và tăng mức cholesterol HDL.
- Enzyme bromelain: Quả dứa chứa enzyme bromelain, có khả năng làm giảm mức cholesterol trong máu.
Câu hỏi thường gặp
Trả lời: Mức cholesterol trong máu cao là một trong các yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim mạch. Cholesterol cao, đặc biệt là mức cholesterol LDL (xấu) cao, có thể tích tụ và hình thành mảng xơ vữa trong các động mạch. Điều này có thể gây tắc nghẽn và hẹp động mạch, làm suy yếu lưu thông máu đến tim. Nếu không điều trị và kiểm soát mức cholesterol trong máu, nguy cơ mắc bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim và đau thắt ngực có thể tăng lên.
Trả lời: Có một số thực phẩm có khả năng hỗ trợ giảm cholesterol trong máu. Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như hạt chia, hạt lanh và đậu có thể kết hợp với cholesterol trong ruột và ngăn chặn sự hấp thu của nó vào máu. Các loại hạt như hạnh nhân, hạt óc chó và hạt điều cung cấp chất béo không bão hòa và axit béo omega-3, có khả năng giảm mức cholesterol LDL. Các loại rau xanh lá và quả dứa chứa chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn chặn oxy hóa cholesterol LDL và giảm mảng xơ vữa. Tuy nhiên, thực phẩm chức năng chỉ là một phần bổ sung và không thể thay thế thay đổi lối sống lành mạnh và sử dụng thuốc khi cần thiết.
Trả lời: Đúng, thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp điều chỉnh mức cholesterol trong máu. Bạn có thể hạn chế ăn thức ăn giàu chất béo bão hòa và cholesterol, tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Tập thể dục đều đặn và duy trì một trọng lượng cân đối cũng có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu. Ngoài ra, hạn chế tiếp xúc với thuốc lá và cồn cũng là một phần quan trọng của thay đổi lối sống để kiểm soát mức cholesterol. Tuy nhiên, nếu mức cholesterol cao, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng thuốc chống cholesterol để hỗ trợ điều trị.
Lời kết
Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra cholesterol trong máu cao là một bước quan trọng để đưa ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Thay đổi lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối và việc sử dụng thuốc (khi cần thiết) có thể giúp kiểm soát mức cholesterol trong máu. Nếu bạn gặp vấn đề về lượng cholesterol trong máu cao, hãy tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để xác định nguyên nhân cụ thể và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Có thể bạn quan tâm: Top 10 nguyên nhân đau dạ dày mà bạn cần biết